Singlemum – Vitamin cho trẻ có hai loại, loại tan trong dầu (chất béo): A, D, E, K và loại tan trong nước: B, C. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về các loại vitamin tan trong dầu các mẹ nhé!
- Bổ sung vitamin D giúp trẻ phát triển khỏe mạnh
- Chế độ dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh mẹ cần biết
- 7 siêu thực phẩm tăng cường dinh dưỡng cho trẻ
Chắc ai cũng biết vitamin có tác dụng tuyệt vời thế nào đến sự phát triển khỏe mạnh của cơ thể con người, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Vitamin có hai loại, loại tan trong dầu (chất béo): A, D, E, K và loại tan trong nước: B, C. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về các loại vitamin tan trong dầu các mẹ nhé!
Vitamin tan trong dầu (chất béo)
– Vitamin A
Đây là loại vitamin rất quen thuộc với các mẹ. Vitamin A có tác dụng lên nhiều cơ quan trên cơ thể như:
Mắt: mắt cấu tạo bởi các sắc tố chứa vitamin A, vì vậy nếu thiếu vitamin A sẽ ảnh hưởng nhiều đến khả năng nhìn của trẻ, dân gian vẫn gọi là hiện tượng quáng gà. Trẻ em bị suy dinh dưỡng hay bị thiếu vitamin A dễ dẫn đến khô giác mạc, nặng hơn còn có thể loét giác mạc.
Sự sinh trưởng: Vitamin A góp phần quan trọng trong việc phát triển tế bào của con người, đặc biệt là hệ xương. Nếu thiếu vitamin A có thể làm mềm xương hoặc mảnh hơn bình thường. Trẻ dưới 5 tuổi hay thiếu vitamin A do giai đoạn này cơ thể phát triển nhanh nên không đáp ứng đủ nhu cầu vitamin A của cơ thể, vì vậy mẹ cần lưu ý bổ sung đầy đủ cho bé.
Ngoài ra, vitamin A còn tham gia phát triển và biệt hoá tế bào biểu mô ở da, ống tiêu hoá, hệ hô hấp, giúp điều chỉnh hệ miễn dịch.
– Vitamin D
Vitamin D làm tăng khả năng hấp thu canxi và photphat ở ruột. Khác với các loại vitamin khác có nhiều trong thức ăn, cơ thể con người tự tổng hợp được vitamin D khi tiếp xúc sánh nắng mặt trời. Đây chính là lý do các mẹ được khuyên nên cho trẻ tắm nắng vào khoảng thời gian 7h30 – 9h tuỳ từng mùa. Trẻ càng được bảo vệ kĩ che chắn kĩ, không cho tiếp xúc với ánh nắng càng có nguy cơ cao thiếu hụt vitamin D, dẫn đến không hấp thụ được canxi gây nên hiện tượng còi xương. Biểu hiện còi xương xuất hiện rất sớm, có thể thấy ở trẻ mới 2 tháng tuổi.
Ngoài việc tắm nắng thì có thể bổ sung vitamin D bằng đường uống. Sử dụng trực tiếp các loại vitamin D tổng hợp hoặc nhiều loại sữa cũng bổ sung vitamin D. Ngoài tác động lên hệ xương vitamin D còn ảnh hưởng lên hệ miễn dịch. Trẻ thiếu vitamin D có nguy cơ mắc các bệnh do nhiễm virut cao hơn, đặc biệt là bệnh cúm.
– Vitamin E
Đây là loại vitamin có khả năng chống oxi hoá. Ngoài tác dụng làm đẹp dành cho mẹ, vitamin E còn rất tốt cho trẻ biếng ăn. Trẻ non tháng hay chế độ ăn không hợp lý khiến trẻ trẻ bị thiếu vitamin E, gây nên các hiện tượng cho trẻ: phù nề, vết thương trên da… Vitamin E có nhiều trong thực phẩm như: các loại dầu (dầu gấc, dầu lạc, dầu dừa,…) các loại rau màu xanh đậm nên việc bổ sung vitamin E tương đối đơn giản.
– Vitamin K
Vitamin K có vai trò quan trọng trong việc làm đông máu cho mỗi người. Ở trẻ em, ngay khi sinh ra thường được tiêm ngay một mũi vitamin K để đề phòng xuất huyết não. Trẻ đẻ ra dù được bú mẹ nhưng lượng vitamin K trong sữa mẹ thấp không đủ cung cấp cho trẻ. Vậy vitamin K có ở đâu? Thật ra cơ thể hoàn toàn có thể tự tổng hợp vitamin K nhờ những vi khuẩn trong ruột, phần còn lại được cung cấp bởi thực phẩm như: các loại rau màu xanh đậm, thịt,…
Để hấp thụ tốt nhất nhóm vitamin tan trong dầu, mẹ cần chú ý chế độ ăn đủ chất béo cho trẻ. Nếu bổ sung dạng thuốc nên cho trẻ uống trong hoặc sau bữa ăn sẽ đạt hiệu quả hấp thu tốt hơn.
Các loại vitamin đều vô cùng cần thiết cho sự phát triển khoẻ mạnh của trẻ. Tuy nhiên, nếu thừa vitamin cũng sẽ không tốt chút nào, thậm chí gây hại cho con. Dấu hiệu nhận biết việc trẻ đang thừa vitamin như sau:
– Thừa vitamin A: trẻ chán ăn, buồn nôn, xung huyết ở da, niêm mạc, nặng có thể chảy máu dẫn đến thiếu máu.
– Thừa vitamin D: sử dụng dài ngày dẫn đến việc tích luỹ thuốc, thừa canxi trong máu gây chán ăn, buồn nôn, tiêu chảy. Nặng nhất có thể gây tử vong.
– Thừa vitamin E: khi dùng quá nhiều trẻ có biểu hiện rối loạn tiêu hoá như: đầy hơi, bụng chướng căng, nôn, tiêu chảy…
– Thừa vitamin K: thường vitamin K chỉ thừa khi dùng đường tiêm kéo dài dẫn đến tan huyết, vàng da.
Vitamin cũng như các loại thuốc bổ khác, đều là con dao hai lưỡi, vì vậy các mẹ thông thái hãy ưu tiên các con đường tự nhiên bổ sung vitamin cho trẻ. Một chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng chính là sự bổ sung hợp lý và an toàn nhất cho bé.
Nhóm vitamin tan trong nước cũng vô cùng cần thiết với cơ thể và được bài tiết qua đường nước tiểu. Vitamin tan trong nước tham gia vào quá trình xúc tác các phản ứng hoá học của cơ thể. Trước hết, chúng ta hãy tìm hiểu về vitamin nhóm B:
– Vitamin nhóm B bao gồm: B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12. Vitamin B rất cần thiết cho quá trình trao đổi chất của cơ thể, sự thiếu hụt của vitamin này khiến cơ thể suy nhược, mắc nhiều bệnh nguy hiểm.
Vitamin B1: có tác dụng chuyển hoá năng lượng và cân bằng hệ thần kinh, rất tốt cho các hoạt động của tim, gan. Ngoài ra, vitamin B1 còn là một yếu tố giúp ăn ngon miệng, do nó kích thích tiết ra enzym tham gia đồng hoá thức ăn, khiến cơ thể có cảm giác thèm ăn. Khi thiếu loại vitamin này trẻ có thể có biểu hiện tê phù chân tay, nặng hơn là teo cơ. Vitamin B1 có nhiều trong thịt, lòng đỏ trứng, gạo lứt. Chế biến thức ăn sai cách chính là nguyên nhân dẫn đến thiếu vitamin B1 như: vo gạo quá kĩ làm mất hết lớp cám bên ngoài…
Vitamin B2: giúp cơ thể chuyển hoá tinh bột, chất béo, chất đạm… Ngoài ra vitamin B2 còn ảnh hương đến khả năng cảm thụ của mắt và tác động đến da. Khi cơ thể thiếu vitamin B2 có thể có các biểu hiện như: ngứa rát mắt, chảy nước mắt, sợ ánh sáng, quáng gà, ngoài ra toàn thân thấy mệt mỏi, uể oải, giảm khả năng làm việc, các vết thương lâu lành, rối loạn tiêu hoá, đầy bụng khó tiêu. Có nhiều nguyên nhân khiến cơ thể thiếu hụt vitamin này, do chế độ ăn, do nhiễm khuẩn kéo dài, do sử dụng loại thuốc gây thiếu hụt vitamin B2,… Đảm bảo chế độ ăn hợp lý là cách bổ sung vitamin tốt nhất, những thực phẩm chứa nhiều vitamin B2 bao gồm: rau xanh, ngũ cốc, các loại đậu, thịt, trứng…
Vitamin B3 (hay vitamin PP): là loại dưỡng chất cần thiết cho sự chuyển hoá năng lượng, hình thành các enzym cho cơ thể. Do cơ thể không tích trữ được nên hay gây thiếu loại vitamin này. Biểu hiện hay gặp nhất đó là loét miệng, suy nhược cơ thể. Vậy vitamin B3 có ở đâu? Vitamin B3 có nhiều ở các loại nấm, thịt gà, thịt bò, cá hồi, cá ngừ…
Vitamin B5: ngoài chức năng chuyển hoá năng lượng từ thực phẩm, vitamin B5 còn có vai trò quan trọng trong chức năng của tuyến thượng thận để tạo ra kháng thể cho cơ thể. Góp phần tham gia vào quá trình phát triển chức năng hệ thần kinh, độ bền của da, niêm mạc. Khi thiếu vitamin B5 cơ thể có biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, nhược cơ, rối loạn chức năng dạ dày tá tràng. Ta có thể bổ sung vitamin B5 từ men, các loại đậu đỗ, trứng, thịt gia súc, gia cầm, các loại rau xanh,…
Vitamin B6: tuy chỉ cần lượng nhỏ nhưng nó lại vô cùng quan trọng trong quá trình chuyển hoá protein và đặc biệt là tham gia tổng hợp hemoglobin – một chất tạo màu đỏ trong hồng cầu.
Vitamin B6 rất quan trọng với trẻ nhỏ, khi thiếu vitamin này trẻ thường có biểu hiện cáu kỉnh, đau bụng, sụt cân, nôn mửa,… Vitamin B6 có nhiều trong các loại đậu, thịt gia súc, gia cầm, rau xanh, hoa quả.
Vitamin B9 hay chính là acid folic: rất quan trọng với mẹ bầu. Giúp phụ nữa mang thai giảm thiểu khuyết tật ống thần kinh, giúp trẻ phát triển cột sống và não hoàn hảo. Thiếu acid folic có thể dẫn đến thiếu máu, với trẻ sơ sinh sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển. Acid folic có nhiều trong thực phẩm như: các loại đậu, rau muống, trứng… Với các mẹ bầu thì việc bổ sung acid folic càng cần thiết, nên ngoài thực phẩm các mẹ có thể bổ sung thêm bằng đường uống, sử dụng các sản phẩm acid folic dành cho bà bầu.
Vitamin B12: rất cần thiết cho các mô có tốc độ sinh trưởng mạnh, duy trì sự phát triển khoẻ mạnh cho tế bào thần kinh và hồng cầu. Khi cơ thể không được cung cấp đủ vitamin này sẽ có biểu hiện: thiếu máu, mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, nếu lâu có thể có cảm giác kiến bò, tê bì… Các loại thực phẩm có nhiều vitamin B12: nội tang động vật (gan), trứng,…
– Vitamin C: đây là loại vitamin đã quá quen thuộc với các mẹ. Nhưng ngoài chức năng làm đẹp, vitamin C còn tham gia tạo mô liên kết của xương, răng, mạch máu, chuyển hoá các chất trong cơ thể như lypid, glucid… khi thiếu vitamin C cơ thể có thể mang các biểu hiện: mệt mỏi nhiều (kể cả khi đã nghỉ ngơi có thể vẫn thấy uể oải), không có sức lao động, thay đổi tâm trạng, dễ cáu gắt, ngoài ra có thể gây sụt cân, đau nhức toàn thân và các cơ bắp, trên da có nhiều vết bầm tím, thành mạch kém bền, dễ bị kích thích đỏ, rát sẩn lên. Thiếu vitamin C cũng khiến khả năng mắc bệnh nhiễm trùng cao hơn.
Thông thường ít khi có trường hợp thiếu một loại vitamin mà thường thiếu phối hợp nhiều loại vitamin. Hay gặp nhất là do chế độ ăn kiêng khem, trẻ bị suy dinh dưỡng kéo dài. Đối với người lớn cũng vậy, đặc biệt người mắc bệnh mạn tính kéo dài. Vitamin có sẵn trong thực phẩm rất nhiều nên chỉ với một chế độ ăn hợp lý là mẹ có thể giúp cả gia đình khỏe mạnh rồi.
Singlemum tổng hợp
