Giấc ngủ của trẻ sơ sinh là điều cần được các mẹ quan tâm chăm sóc nhất vì nó có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ. Nhưng có thể do nhiều yếu tố tác động nên trẻ sơ sinh thường khóc đêm, ngủ ít và hay vặn mình. Khi gặp phải vấn đề này các mẹ cần phải tìm ra nguyên nhân để nhanh chóng giúp trẻ có một giấc ngủ ngon.
- Những lưu ý cần thiết để trẻ sơ sinh có một giấc ngủ ngon
- Làm thế nào để trẻ có thể ngủ ngon và đủ giấc
- Những mẹo hay giúp bé yêu thoát khỏi tình trạng táo bón
Theo sinh lý, giấc ngủ của trẻ sơ sinh dưới 4 tháng tuổi chưa ổn định và theo chu kỳ như ở trẻ lớn và người lớn. Trẻ có thể ngủ liền vài giờ hoặc có thể thức để chơi vài giờ liên tục. Khi lớn lên, giấc ngủ của trẻ sẽ dần ổn định hơn, trung bình trẻ ngủ khoảng từ thời gian 16h-18h trong ngày. Hiện tượng trẻ hay vặn mình ở lứa tuổi 5-6 tuần tuổi cũng là hiện tượng sinh lý, trẻ sẽ hết khi trẻ trên 4 tháng.
Diễn tiến giấc ngủ của trẻ sơ sinh
Trẻ mới sinh đến 1 tháng tuổi (trẻ sơ sinh) gần như ngủ suốt ngày đêm, chỉ thức dậy để bú (khoảng 2 đến 3 giờ bú một lần). Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể tích dạ dày nhỏ nên mau đói, vì vậy phải thức dậy sau vài giờ để bú. Trẻ sơ sinh cũng chưa phân biệt được ngày đêm nên có những bé sẽ ngủ suốt vào ban ngày và thức giấc nhiều hơn vào ban đêm.
Thông thường, trẻ sơ sinh sẽ ngủ tổng cộng khoảng 8 đến 9 giờ vào ban ngày và khoảng 8 giờ vào ban đêm. Hầu hết trẻ nhỏ sẽ bắt đầu ngủ suốt đêm (6 đến 8 giờ) không thức giấc khi được 3 tháng tuổi hay khi được khoảng 6 ký. Không cần phải đánh thức trẻ sơ sinh dậy để cho bú nhưng cũng không nên để bé ngủ quá 3 giờ mà không cho bú. Các trường hợp đặc biệt như non tháng, nhẹ cân, trào ngược dạ dày thực quản…có thể phải cho bú thường xuyên hơn.
Cũng giống như người lớn, giấc ngủ của trẻ nhỏ cũng chia ra nhiều giai đoạn khác nhau. Tùy từng giai đoạn mà trẻ có thể nằm yên hay vẫn có những cử động. Có 2 loại giấc ngủ:
Giấc ngủ nhanh (REM – rapid eye movement : cử động mắt nhanh)
Đây là giấc ngủ nông, trẻ sẽ nằm mơ và mắt sẽ cử động nhanh theo chiều trước sau. Mặc dù trẻ nhỏ ngủ khoảng 16 giờ mỗi ngày, nhưng khoảng phân nửa thời gian là giấc ngủ REM. Tức là bé chỉ ngủ sâu khoảng 8 giờ. Trẻ lớnvà người lớn ngủ ít hơn nhưng ngủ REM cũng ít hơn.
Giấc ngủ chậm (Non-REM – Non- rapid eye movement: không cử động mắt nhanh)
Có 4 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: buồn ngủ – mí mắt sụp xuống hay có thể chớp liên tục, ngủ gà ngủ gật.
- Giai đoạn 2: ngủ lơ mơ – trẻ có thể vẫn cử động, giật mình, vặn mình, kêu “è è”
- Giai đoạn 3: ngủ sâu – trẻ im lặng và không cử động
- Giai đoạn 4: ngủ rất sâu – trẻ im lặng và không cử động
Giấc ngủ của bé sẽ diễn tiến theo chu kỳ, bắt đầu tuần tự từ giai đoạn 1, sau đó chuyển sang giai đoạn 2, giai đoạn 3, giai đoạn 4, rồi quay lại giai đoạn 2, rồi chuyển sang ngủ REM. Trong một giấc ngủ có thể có vài chu kỳ ngủ trên. Trong vài tháng đầu, trẻ có thể thức giấc khi chuyển từ ngủ sâu sang ngủ lơ mơ và có thể khó ngủ trở lại.
Nguyên nhân trẻ sơ sinh ngủ ít hay vặn mình
- Nơi ngủ của bé không thoáng mát, ồn ào, quá nhiều ánh sáng
- Bé bị rối loạn giấc ngủ.
- Tình trạng ngủ ít thường xảy ra ở những trẻ trong độ tuổi từ 2-3 tháng tuổi. Hiện tượng này có thể giảm ở các tháng tiếp theo.
- Bé bị thiếu các dưỡng chất cần thiết như kẽm, canxi khiến cho giấc ngủ của bé không sâu, bé khó ngủ dẫn đến ngủ ít, ngủ không ngon, thêm vào đó là ngủ không yên giấc, bé thường bứt dứt, khó chịu.
Một em bé tự dưng không ngủ nhiều, không ngủ ngon nữa thì chắc chắn phải có nguyên do. Bạn đặc biệt cần chú trọng những dấu hiệu bất thường về sức khỏe của bé kèm theo triệu chứng như sốt cao, sốt phát ban, nôn trớ nhiều, thở khò khè… Cần đưa bé đến bệnh viện hoặc phòng khám bác sỹ ngay nếu thấy những dấu hiệu này. Ngoài ra, cần nhớ ngủ đủ giấc được xem như là khỏe mạnh, nhưng ngủ quá nhiều thì lại hoàn toàn không tốt. Nếu thấy bé có triệu chứng ngủ li bì, không thức dậy bú (mỗi vài giờ một lần) thì mẹ cũng cần quan tâm ngay.
Cách để bé ngủ ngon
Đảm bảo cho bé luôn được khô ráo, ấm áp khi ngủ.
Mẹ nhớ kiểm tra thường xuyên, bởi vì nếu bé tè ướt, nếu bỉm đang quá tải, chắc chắn bé sẽ bứt rứt không yên và không thể nào ngon giấc được rồi. Việc cứ phải thức dậy giữa đêm, khóc vì lạnh hoặc ướt sẽ khiến cho quá trình phát triển của trẻ bị chậm lại, trẻ cũng trở nên mệt mỏi hơn, khó chịu hơn và không thể linh hoạt, nhanh nhẹn như trẻ bình thường được. Vì vậy nhiệm vụ của mẹ là luôn đảm bảo cho con có được chiếc nôi êm ái, sạch sẽ, gọn gàng và bé luôn được khô ráo, ấm áp.
Bạn cần nhớ là trong bụng mẹ, thân nhiệt của bé luôn được ổn định nhưng khi chào đời thì nhiệt độ môi trường thấp hơn nhiệt độ bé đã quen trong bụng mẹ. Vì vậy, nhiễm lạnh trong giai đoạn này không chỉ làm gián đoạn giấc ngủ, khiến bé không ngủ ngon mà còn dễ khiến bé bị cảm lạnh, mắc bệnh nhiễm khuẩn.
Với mùa hè, các mẹ nên nhớ bật điều hoà cho con từ 28 – 29 độ C, có kèm chậu nước trong phòng để chống khô mũi, khô da cho con.
Luôn đảm bảo rằng bé đã được bú no trước khi ngủ
Để đảm bảo giấc ngủ của bé thực sự sâu và không gián đoạn nếu như bé được bú no. Bạn cần biết trẻ sơ sinh có dạ dày rất nhỏ nên mỗi lần bú, bé chỉ bú được ít thôi. Điều này có nghĩa là bé cần thức giấc sau vài giờ một lần để bú (trong đa số trường hợp là 3-4 tiếng đồng hồ bé sẽ thức dậy bú một lần). Bạn không cần phải đánh thức con để bú trừ khi bác sỹ đề nghị.
Bé sẽ tự thức dậy bú mẹ, sau đó no nê lại ngủ tiếp. Tuy nhiên, cần nắm rõ công thức của bé là không để trẻ sơ sinh ngủ liên tục lâu hơn 5 tiếng đồng hồ mà không dậy bú. Vì nếu vậy, bé sẽ không đủ chất dinh dưỡng để phát triển. Trong trường hợp này, bạn có thể đánh thức con, cho con bú, sau đó một lúc mới đặt bé ngủ lại.
Cần dỗ dành khi trẻ khóc đêm
Nhiều bà mẹ có con lần đầu thường băn khoăn khi thấy bé ngủ thì không sao, hễ thức dậy là khóc ngay. Thật ra, nếu bạn có kinh nghiệm hơn và quan sát kỹ thì sẽ thấy không phải tự nhiên bé khóc. Mỗi trẻ sơ sinh sau khi thức dậy, đều có một khoảng lặng đặc thù. Đây là thời điểm bé vừa rời khỏi giấc ngủ và chuyển tiếp sang trạng thái thức. Bé sẽ nằm im lặng nhưng bắt đầu mở mắt và nhận biết môi trường. Thường thì bé sẽ nhìn chằm chằm vào mọi thứ xung quanh và có phản ứng trước những tiếng động hay chuyển động trong phòng nếu có.
Bổ sung các vi chất cần thiết để trẻ có giấc ngủ ngon
Theo các bác sĩ thì hiện tượng trẻ ngủ ít hay vặn mình kèm theo các hiện tượng như ra mồ hôi trộm, rụng tóc vành khăn, quấy khóc đêm có liên quan mật thiết đối với việc trẻ bị thiếu canxi. Đặc biệt đối với trẻ sơ sinh sau khoảng 2 – 3 tháng sẽ rất dễ bị thiếu canxi. Vậy nên giải pháp lúc này là bổ sung canxi cho trẻ. Các loại thực phẩm chứa nhiều canxi như sữa, hải sản, rau màu xanh…sẽ giúp mẹ khắc phục vấn đề này. Ngoài ra việc bổ sung các vi chất từ các loại thực phẩm chức năng sẽ đảm bảo cho trẻ lượng canxi đầy đủ.