Singlemum – Đẻ không đau là vấn đề được rất nhiều mẹ bầu quan tâm. Ai cũng muốn hành trình vượt cạn của mình nhẹ nhàng, suôn sẻ, mẹ tròn, con vuông. Kỹ thuật gây tê ngoài màng cứng được nhiều mẹ bầu lựa chọn, do những ưu điểm của nó, tuy nhiên phương pháp này không an toàn 100%, vẫn có những biến chứng xảy ra, mời các mẹ bầu tham khảo tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa sản về vấn đề “đẻ không đau”.
- Đẻ không đau, tại sao lại hấp dẫn với mẹ bầu đến vậy?
- Phương pháp đẻ không đau là gì?
- Sau khi sinh nên ăn gì: Những lưu ý khi mẹ đang cho con bú ăn cá
Không cái cái đau nào có thể sánh với đau đẻ nên người mẹ nào cũng mơ ước được đẻ không đau. Đau là phản ứng của sản phụ đối với những chuyển biến của tử cung, ngôi thai xảy ra trong thời gian chuyển dạ và cảm giác đau thay đổi tùy theo từng người . Sự đau đớn là do tử cung co thắt để xóa mở cổ từ cung và đẩy thai nhi lọt qua khung chậu, sản phụ cảm thấy đau do thai nhi làm căng âm đạo và tầng sinh môn. Khi thai nhi sổ ra ngồi thì sản phụ cảm thấy đau lưng, đau âm hộ và hội âm.
Trong 3 thập kỷ gần đây, đã có nhiều tiến bộ quan trọng trong giảm đau sản khoa, giúp cho phương pháp này đạt kết quả cao hơn và an toàn hơn. Có nhiều phương cách làm giảm bớt sự đau đớn trong chuyển dạ : Giảm đau không dùng thuốc và giảm đau có dùng thuốc.
Giảm đau khi sinh không dùng thuốc
Giảm đau không dùng thuốc là phương pháp tâm lý học. Trong phương pháp này, sản phụ được giải thích cho họ hiểu rõ cơ chế, sinh lý của cuộc chuyển dạ và họ được tiếp xúc với người chồng trong khi sanh. Nhờ vậy, sản phụ bớt căng thẳng, không sợ hãi và yên tâm. Điều này giúp sản phụ giảm đau đến 80%. Hiện nay, thai phụ có thể tìm hiểu những điều này qua các lớp thể dục trước sanh tổ chức tại các bệnh viện sản dành cho phụ nữ mang thai.
Có nhiều phương pháp giảm đau không cần thuốc dành cho bà bầu chuyển dạ, tuy nhiên, thông thường nếu chỉ đơn thuần áp dụng một phương pháp sẽ không đủ hiệu quả giảm đau, do đó chị em nên phối hợp nhiều cách thức để giảm đau tốt hơn, từ đó có thêm sức lực chuẩn bị chào đón bé yêu sắp chào đời.
– Thả lỏng cơ thể với các phương pháp thở. Thả lỏng và tập trung thở sẽ giúp bạn bớt lo âu, giảm đau. Để không bị cơn đau đẻ lấn át đến nỗi quên thở đúng cách, bạn nên tập trước cách thở với người thân sẽ cùng đi sinh với bạn, vì đây sẽ là người có thể dẫn dắt bạn trong cơn chuyển dạ nếu cần thiết. Có hai cách thở mà bạn nên áp dụng trong lúc này: thở chầm chậm và thở nhẹ nhàng. Trong suốt các giai đoạn đầu tiên, bạn nên thở ra nhè nhẹ và chậm rãi qua miệng khi cơn co thắt bắt đầu. Sau đó hít vào từ từ qua mũi. Cứ giữ cách đó đều đều suốt cơn co thắt (thường kéo dài từ 45 – 60 giây). Đến khi cơn co thắt trở nên mạnh và thường xuyên hơn là lúc bạn nhận thấy dễ thở và bắt đầu áp dụng cách thở nhẹ, ngắn, chỉ dùng phần trên của cơ thể, tránh dùng phần bụng nơi các cơn co thắt đang diễn ra dồn dập.
– Các tư thế khi đau đẻ. Nhiều tư thế sẽ hỗ trợ tích cực cho bạn vượt cạn dễ dàng hơn. Đó có thể là đi qua lại; dựa vào tường và lắc lư vùng chậu để sức nặng của bé trong bụng dồn về trước giúp giảm lực đè lên xương sống, tăng hiệu quả các cơn co thắt; hoặc ngồi trên ghế, ngả người ra trước, hai chân dang ra; dùng tư thế bò nhằm giảm đau lưng khi cơn co thắt tiến triển mạnh hơn bằng cách giữ chân dang rộng, lưng thẳng, lắc vùng xương chậu; nằm hơi nghiêng, kê gối ở đầu và phần đùi trên, hai chân dang ra, xuôi hai tay, nhắm mắt thư giãn và tập trung thở…
– Phát huy sức tưởng tượng. Thật ngạc nhiên khi mường tượng các hình ảnh trong đầu lại là một cách giúp mẹ bầu giảm đau, giảm sợ hãi rất hiệu quả. Khi bắt đầu 1 cơn co thắt, hãy cố gắng tưởng tượng đến những hình ảnh khiến bạn dễ chịu và yêu thích, như một bờ biển mát rượi, hay đồng cỏ xanh ngát đầy hoa… Trong các cơn co thắt đầu tiên khi cổ tử cung đang giãn nở, các mẹ bầu có thể hình dung ra hình ảnh một nụ hoa xinh xắn đang từ từ hé mở từng cánh một, sẽ rất có ích cho bạn. Cũng có thể nghĩ đến các con sóng khi co thắt bắt đầu từng cơn, nhiều mẹ bầu đã rất dễ chịu khi áp dụng cách này để giảm đau.
– Vận dụng hiệu quả thần kỳ của âm thanh. Nhiều chị em đã nhận ra rằng nghe nhạc rất hiệu quả để giảm đau khi vượt cạn. Một bản nhạc nhẹ, trầm bổng sẽ đưa bạn vượt lên các cơn co thắt, trong khi đó, những bản nhạc có nhịp điệu mạnh dần sẽ giúp bạn đương đầu với các cơn co mạnh hơn.
Giảm đau khi sinh có dùng thuốc
Giảm đau có dùng thuốc bao gồm các loại thuốc có tác dụng trên toàn thân và thuốc có tác dụng khu trú ở một vùng của cơ thể.Tất cả các loại thuốc giảm đau dùng cho mẹ đều đi qua nhau. Thuốc có tác dụng toàn thân đạt nồng độ cao trong máu mẹ và thai nhi hơn so với loại thuốc có tác dụng khu trú. Nếu dùng thuốc có tác dụng khu trú với nồng độ thấp cho mẹ thì sẽ ít có ảnh hưởng đối với thai nhi. Loại thuốc giảm đau sản khoa lý tưởng là có tác dụng tốt đối với mẹ mà lại ít tác dụng ức chế đối với con. Vì thế, thuốc gây vô cảm khu trú vùng đạt được mục tiêu này.
Gây tê vùng trước đây thường thực hiện dưới hình thức như gây tê dây thần kinh thẹn ở vị trí ụ ngồi của sản phụ. Hiện nay, phương pháp phổ biến đang được thực hiện là gây tê ngoài màng cứng hoặc gây tê tủy sống và gây tê ngoài màng cứng phối hợp nhau (CSE).Với phương pháp CSE thì chỉ cần dùng liều thuốc thấp là đã có tác dụng và đặc biệt là bệnh nhân có thể đi lại trong lúc đang được giảm đau sản khoa. Trong khi thực hiện CSE, Bác sĩ Gây mê hồi sức sẽ dùng bộ kim đặc biệt để chọc dò vào khoang ngoài màng cứng , sau đó dùng kim xuyên vào khoang tủy sống và bơm thuốc giảm đau vào khoang này. Một ống kim luồn bằng chất dẻo đưa vào khoang ngoài màng cứng sẽ được cố định ở đó để thuốc giảm đau vẫn tiếp tục được bơm vào qua một bơm điện. Nhờ vậy, thuốc luôn luôn được duy trì ở liều đủ để sản phụ không còn cảm giác đau. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể giảm đau bằng phương pháp này.
Những trường hợp chống chỉ định gây tê giảm đau:
– Sản phụ đang nhiễm trùng toàn thân, đang tình trạng choáng
– Rối loạn đông máu, bệnh về máu
– Sa dây rốn
– Sản giật, tiền sản giật nặng
– Thai suy cấp
– Nhau tiền đạo chảy máu nhiều
– Nhau bong non thể nặng
Phương pháp giảm đau này hiện đã được nghiên cứu từ những năm trước với kết qủa giảm đau hoàn toàn trên 90% , tác dụng phụ nhẹ và tự hồi phục. Các tai biến nặng rất hiếm xảy ra.
Tóm lại, yêu cầu đẻ không đau là một nhu cầu bức thiết của người phụ nữ mang thai. Khi không bị căng thẳng vì đau, sản phụ cảm thấy yên tâm thoải mái. Nhờ vậy, tử cung có cơn gò đều đặn giúp cuộc chuyển dạ thuận lợi, diễn tiến nhanh, an toàn cho cả mẹ lẫn con.
Chia sẻ của một mẹ về vấn đề di chứng về sau của đẻ không đau bằng phương pháp gây tê
Ngày đó tôi cũng chọn phương pháp gây tê ngoài màng cứng, cũng trải qua cảm giác hạnh phúc, sung sướng ban đầu vì chẳng bị cơn đau đẻ hành hạ như nhiều mẹ khác… nhưng mọi chuyện không đơn giản thế. Và đến bây giờ, khi đã sinh Ốc được 5 năm, tôi vẫn bị ám ảnh nặng nề về những ngày đi đẻ và vẫn chưa đủ can đảm để tiếp tục sinh con.
Thuốc gây tê không tác dụng
Trước ngày dự sinh 5 ngày, tự nhiên buổi tối đó tôi phát hiện ra ở vùng kín của mình thấy xuất hiện một chút nước âm ấm ào ra. Vội vào nhà vệ sinh kiểm tra, không phải là nước tiểu mà có một chút máu báo đi kèm. Tôi đoán chắc đó là nước ối nhưng đứng hồi lâu vẫn chẳng thấy hiện tượng này lặp lại cộng với việc mới 2 hôm trước đi khám bác sĩ còn “phán” chưa thể đẻ được. Tôi quay lại giường ngủ tiếp nhưng khoảng 30 phút sau, hiện tượng này lặp lại. Đến sáng hôm sau, tôi đoán chắc mình đã bị rỉ ối, vậy là hai vợ chồng khăn gói vào viện.
Sau khi khám, bác sĩ kết luận tôi đã bị rỉ ối và cổ tử cung đã mở 2 phân, cần nhập viện ngay. Lúc đó, cảm xúc trong tôi lạ lắm. Tôi chẳng sợ sệt chút nào, thay vào đó là cảm giác sung sướng, hạnh phúc vì sắp được gặp mặt con yêu sau 9 tháng mong ngóng. Khi tử cung mở được 4 phân, tôi được đưa vào phòng đẻ. Vì đã đăng kí đẻ không đau ngay từ đầu nên mọi công đoạn chuẩn bị cho ca sinh nở đã sẵn sàng. Tôi được gắn máy đo huyết áp tự động, gắn ven truyền trực tiếp vào tay, máy đo sự chuyển động và tim thai của con, máy đo tim của mẹ. Khoảng 30 phút sau đó, tôi được gây tê ngoài màng cứng. Trước khi gây tê, bác sĩ đã cảnh báo, mũi tiêm này sẽ hơi đau một chút nhưng chỉ một xíu thôi là không có cảm giác gì nữa.
Lúc này những cơn gò tử cung đã tăng lên khá mạnh. Nhiều cơn đau khiến tôi chảy nước mắt nhưng cứ nghĩ sau khi gây tê sẽ không còn chịu đau nữa tôi lại cố gắng hít thở. Trong quá trình gây tê, cứ cơn gò tử cung đến tôi lại xin bác sĩ dừng lại để không phải chịu đau 2 cái liền lúc. Cảm giác đau do gây tê cũng thật kinh khủng. Ban đầu mà là mũi tiêm thuốc tê, sau đó là công đoạn luồn ống nhựa vào trong cột sống. Cảm giác đau đớn tê tái mà tôi chưa bao giờ trải qua. Lúc ấy anh xã cứ nắm chặt tay bảo cố gắng, chỉ một lúc nữa thôi là sẽ không còn cảm giác gì nữa. Cứ nghĩ đến điều đó, cuối cùng tôi cùng vượt qua được cơn đau…
Do tác dụng của thuốc tê, khoảng 15 phút sau đó, tôi bắt đầu thấy run rẩy toàn thân, hai chân tê dại và cơn đau chuyển dạ giảm hẳn. Ôi cảm giác lúc ấy cực kỳ sung sướng. Tôi cũng có suy nghĩ như mẹ Mốc đấy, thì ra đẻ cũng không quá khó như ta vẫn nghĩ. Nhưng đúng là không nên vui mừng sớm bất cứ điều gì khi ta chưa đến được đích…
Khi y tá nói cổ tử cung của tôi đã mở được 7 phân, tôi mừng lắm nhưng cũng từ lúc ấy bắt đầu những việc không như ý muốn xảy ra. Ban đầu là chân tôi hết tê và cơn đau gò tử cung trở lại đột ngột khiến tôi choáng váng. Chỉ một lúc sau đó, hai chân tôi hoàn toàn hết tê, cảm giác đau đớn khiến tôi hoảng loạn vì không được chuẩn bị tâm lý từ trước. Tôi cứ nghĩ rằng đã gây tê ngoài màng cứng rồi thì sẽ không đau đớn gì nữa. Tôi vội gọi y tá và thắc mắc về những cơn đau thì được giải thích là phương pháp này chỉ giảm đau đến 70% chứ không hoàn toàn 100% nhưng đúng là lúc ấy tôi chỉ còn giảm đau được 10% thôi. Vậy nhưng y tá vẫn quay đi. Tôi một mình trong phòng chiến đấu với cơn đau đớn khủng khiếp. Lúc này tôi nhận ra vấn đề rằng có thể thuốc tê không có tác dụng với mình nữa…
Khi đau quá, tôi la ó ầm ĩ thì y tá mới vào và nhấn tít tít vào cái máy bơm thuốc chắc là tăng liều thuốc. Tôi chờ đợi để có được cảm giác tê chân, run rẩy như lần đầu nhưng mãi không thấy gì, trong khi cơn đau đẻ lại càng mãnh liệt hơn. Lúc ấy anh xã đã xin cho tôi đi đẻ mổ nhưng tôi nghĩ mình đã chịu đau đến mức này rồi lại đi mổ thì phí quá. Thế là vẫn quyết định ở lại. Đó cũng là lúc cổ tử cung của tôi mở được 10 phân. Bác sĩ đến cho phép tôi rặn. Tôi cứ tưởng rằng gây tê ngoài màng cứng thì mình sẽ chẳng đau, sẽ chẳng có cảm giác rặn đẻ, thế nhưng có lẽ thuốc không hợp với tôi, không vào cơ thể tôi nên tôi vẫn đau như thường. Tôi cố hết sức để rặn. Cứ nhớ được cách rặn từ lớp học tiền sản thế nào thì tôi rặn vậy. Rồi tôi lại nghĩ đến con, sợ con bị ngạt và lại rặn… Cuối cùng thì con yêu cũng chào đời. Người ta đặt con lên trên bụng tôi và cho bố nó cắt dây rối rồi nhanh chóng bế đi. Lúc đó dù mệt nhưng tôi vẫn đủ tỉnh táo để chờ đợi tiếng khóc của con mà chẳng thấy. Không thấy bác sĩ nói gì nên tôi cũng phần nào yên tâm và nghĩ chắc con mình không thích khóc…
Sợ nhất là công đoạn khâu tầng sinh môn sau đó. Dù tôi đã xin với bác sĩ cho gây tê tại chỗ nhưng chẳng hiểu sao tôi vẫn bị khâu sống. Chắc bác sĩ nghĩ cái máy cấp thuốc gây tê ngoài màng cứng kia vẫn có tác dụng hay sao ấy. Ôi cảm giác khâu sống đau thấu trời xanh luôn. 1 giờ sau khâu xong cũng là lúc tôi mệt lả, kiệt sức. Tôi nhắm mắt và không suy nghĩ gì nữa…
Phải đến ngày hôm sau, sức tôi mới bình phục dần. Đấy cứ bảo gây tê ngoài màng cứng thì sẽ không có cảm giác đau đẻ nữa, ấy thế mà như tôi thì vẫn đau đẻ bình thường, còn có phần đau kinh khủng hơn do mình không được chuẩn bị tâm lý từ trước…
Các cơn đau lưng hành hạ do dùng thuốc gây tê ngoài màng cứng
Nhưng chưa hết đâu các mẹ ạ. Đến giai đoạn sau sinh mới gọi là khủng hoảng. Khoảng 1 tháng sau sinh, những cơn đau lưng do tác dụng của phương pháp gây tê ngoài màng cứng bắt đầu hoành hành. Đau lưng đến nỗi tôi không thể ngồi yên, đứng yên. Lúc nào đi lại cũng phải khom khom.
Đã thế bé nhà tôi lại khó tính. Cứ bắt mẹ bế suốt mới chịu. Nhiều lúc nửa đêm con khóc, muốn ngồi dậy bế con mà không thể vì đau lưng quá. Có lúc vừa bế con vừa khóc vì đau. Lúc ấy mới thấm dần cái phương pháp gây tê ngoài màng cứng. Phải mất đến cả một năm đầu sau sinh tôi bị đau lưng kinh khủng. Đến bây giờ, dù đã sinh con 5 năm nhưng tôi vẫn bị chứng đau lưng hoành hành, nhất là ở vị trí mũi tiêm gây tê chọc vào màng cứng.
Trí nhớ giảm sút là di chứng của việc dùng thuốc gây tê khi sinh
Không biết có phải do tôi bị tiêm nhiều thuốc gây tê hay không mà sau sinh, trí nhớ giảm sút trầm trọng. Những tháng đầu sau sinh, tôi không hề nhận thấy tác dụng phụ này nhưng từ khi đi làm trở lại, tôi bắt đầu “quên” rất nhiều việc. Tôi đã bị khủng hoảng trầm trọng vì sự “hay quên” của mình để ảnh hưởng đến công việc ở cơ quan.
Ngay cả lịch đi tiêm phòng cho con hay số điện thoại của chồng còn có lúc tôi quên. Tôi sợ rằng cứ đà này thì đến khoảng 10 năm nữa, tôi sẽ không thể nhớ được bất cứ việc gì.
Viết ra những chia sẻ này, tôi không có ý chê bai phương pháp đẻ không đau – gây tê ngoài màng cứng nhưng tôi có lời khuyên chân thành với chị em rằng hãy cân nhắc kỹ lưỡng trước khi chọn bất cứ phương pháo sinh nở nào. Phương pháp nào cũng có hai mặt được – mất. Và chị em cũng phải tính đến vấn đề thuốc gây tê không có tác dụng như trường hợp của tôi để chuẩn bị sẵn sàng tâm lý đối mặt với cơn đau. Với tôi, nếu có sinh nở lần hai tôi sẽ “cạch” không sử dụng phương pháp này nữa. Tôi sẽ đẻ tự nhiên như bao bà mẹ khác đã từng vượt qua để đón con yêu chào đời.
Trao đổi kinh nghiệm của các mẹ về phương pháp đẻ không đau gây tê ngoài màng cứng
(Mẹ bé Bim): Các mẹ phải nghiên cứu kỹ trước khi chọn phương pháp gây tê này nhé. Theo như kinh nghiệm đã qua 1 lần sử dụng của mình thì khi nào đau quá không chịu được bác sĩ mới chích Gây tê màng cứng, nhưng đau thì vẫn cứ đau các mẹ nhé, chỉ giảm chút đỉnh thôi à, nhưng bù ngược lại mình vẫn cảm giác được các cơn co thắt để còn rặn đẻ nữa chứ, sau sinh thì an toàn, không đau lưng đâu. Hiện tại mình cũng đang mang bầu bé thứ 2, mình cũng đang nghỉ tới phương án vẫn chọn Gây tê màng cứng đấy các mẹ ạ!
(Mẹ bé Tép): Phí dịch vụ đẻ không đau gây tê ngoài màng cứng là 1,5 triệu ở Bệnh viện Từ Dũ đấy các mẹ ah. Mình là người đã thực hiện phương pháp này đây. Đau quá mình sợ tới lúc đẻ không còn sức rặn, do đó mình yêu cầu cho mình đẻ không đau. Khi KTV tiêm vào xong là mình hết đau liền, cảm giác dễ chịu lắm, mình ngủ ngon lành đến lúc tử cung mở đủ lớn thì bác sĩ bảo rặn. Di chứng thì mình thấy mình có đau lưng sau khoảng 3-4 tháng sinh xong, nhưng đó là do mình ngồi cho con bú sai tư thế chứ không phải do gây tê màng cứng. Đi chụp X-quag thì thấy cột sống vẫn bình thường. Mẹ nào nhắm chịu đau được thì chịu, không thì cứ yêu cầu tiêm thuốc.
(Mẹ Minh Thủy 1984): Mình chưa dùng phương pháp giảm đau này, nhưng có hỏi các chị đã dùng rồi thì các chị ấy nói, mình phải chuyển dạ 1 thời gian thì họ mới bắt đầu làm, cho nên lúc đó cảm giác chọc kim vào lưng chỉ nhẹ như kiến cắn so với cái đau của những cơn co thắt tử cung. Trải qua những cơn đau quá sức chịu đựng, não mình cũng tiết ra chất gì đó làm tê liệt bớt cảm giác của mình rồi.
(Mẹ bé Gấu): Ở VN mình, ngành y có dịch vụ “bán thuốc, và mổ”, kẻ cả những ca không nguy hiểm, nhưng yêu cầu của mẹ được mổ là Bs mổ. Còn mình thấy ở Canada (vì mình làm trong ngành chuyên khoa sinh sản của Canada), mình thấy: BS Canada khuyến khích không dùng gây tê màng cứng vì đến 85% là gây đau lưng về sau, nhẹ thì một vài tuần, vừa thì một vài tháng, đến vài năm, nặng thì cả đời luôn. Vẫn có trường hợp được gây tê màng cứng do yêu cầu của sản phụ, nhưng BS sẽ khuyến cáo những tác dụng phụ về sau. Phần lớn các ca sinh tại Canada hiện này là 100% nature.
Singlemum tổng hợp
